Bireysel emeklilik sistemi (BES9, mevcut kamu sosyal güvenlik sisteminin tamamlayıcısı olarak kurulmuştur. Temel amacı, bireylerin çalışma yaşamları boyunca yaptıkları düzenli tasarrufların yatırıma yönlendirilmesini sağlayarak, oluşacak birikimlerle, tasarruf yaptıkları dönemde sahip oldukları refah seviyesinin emeklilik döneminde de devam etmesini sağlamaktır.
Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) Hakkında Bilinmesi Gerekenler
Sistem gönüllü katılım esasına dayanmaktadır.
Ülkemizde kurulmuş olan Bireysel Emeklilik Sistemi çok basamaklı emeklilik sistemlerine geçişin bir aşaması olup, Kamu Sosyal Güvenlik Sistemi’ni ikame eden ve ona alternatif bir sistem değil; sosyal güvenliği tamamlayan bir sistemdir. Buna göre katılımcının Bireysel Emeklilik Sistemi’ne girmesi mevcut sosyal güvenlik kuruluşlarına üyeliğinde veya bu kurumlara karşı yükümlülüklerinde herhangi bir değişiklik oluşturmamaktadır.
Bireysel Emeklilik Sistemi’ne giren kişi aynı zamanda herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşuna (SGK, BAĞKUR, vs) üyeyse, üye olduğu sosyal güvenlik kuruluşuna prim veya aidat ödemeye devam eder.
Bireysel Emeklilik Sistemi; kişilerin sosyal güvenlik kurumlarından alacakları emekli maaşı yanında ek olarak ikinci bir emeklilik geliri sağlayacak olan bir sistemdir.
Bireysel emeklilik sistemine fiil ehliyetine sahip kişiler katılabilir. Sisteme katılım için bir emeklilik şirketi ile emeklilik sözleşmesi akdetmek yeterlidir.
Emeklilik şirketi, bireysel emeklilik sistemine girmek isteyenlere, sisteme girme kararını etkileyebilecek hususlar hakkında bilgi verir. Kişinin emekliliğe yönelik beklentilerine, gelir düzeyine ve yaşına uygun bir emeklilik planı teklifi sunulur.
Emeklilik sözleşmesine sahip olmak isteyen kişi, giriş bilgi formunu ve emeklilik planı, plan kapsamında sunulan fonlar, yapılan kesintiler, varsa katkı payı tutarı ile emeklilik sözleşmesinin taraflarına ilişkin bilgileri içeren “teklif formu”nu usulüne uygun olarak doldurup imzalar.
Şirketin İnternet sitesi, çağrı merkezi veya şirketçe yetkilendirilen çağrı merkezi aracılığıyla düzenlenen sözleşmelerde ise, katılımcı, emeklilik sözleşmesine, emeklilik planına ve sisteme ilişkin gerekli bilgilerin kendisine verildiğini teyit ederek teklifi çağrı merkezi veya elektronik imza aracılığıyla onaylar.
Emeklilik sözleşmesi, şirket tarafından reddedilmediği takdirde, varsa blokaj süresinin tamamlanmasını müteakip, katkı payı olarak yapılan ilk ödemenin şirket hesaplarına nakden intikal ettiği tarihte yürürlüğe girer.
Bireysel Emeklilik Sisteminde (BES) Cayma Hakkı Nedir?
Katılımcı, teklif formunun imzalanmasını veya teklifin onaylanmasını müteakip 60 gün içinde cayma hakkına sahiptir. Cayma bildiriminin şirkete ulaşmasını müteakip verilen ödeme talimatları iptal ettirilir ve yapılan tüm ödemeler, fon toplam gider kesintisi haricinde hiçbir kesinti yapılmadan, varsa yatırım gelirleriyle birlikte 10 iş günü içinde ödeyene iade edilir.
Bireysel Emeklilik Sisteminde (BES) Giriş Aidatı Nedir?
Katılımcının, bireysel emeklilik sistemine ilk defa katılması sırasında veya farklı bir şirkette ilk defa emeklilik sözleşmesi akdetmesi halinde, katılımcıdan veya sponsor kuruluştan, teklifin imzalandığı veya mesafeli satışta teklifin onaylandığı tarihte geçerli aylık brüt asgari ücret tutarı dikkate alınarak aşağıdaki esaslar dahilinde peşin, azami 1 yıl içinde tahsil edilmek üzere taksitli veya ertelenmiş olarak giriş aidatı alınabilir.
Peşin ve taksitli olarak alınan giriş aidatı, teklifin imzalandığı veya onaylandığı tarihte geçerli aylık brüt asgari ücretin %10’unu aşamaz.
Peşin ve ertelenmiş olarak alınan giriş aidatlarının toplamı teklifin imzalandığı veya onaylandığı tarihte geçerli aylık brüt asgari ücretin;
0-3 Yıla Kadar %75’i
3 Yıl-6 Yıla Kadar %50’si
6 Yıl-10 Yıla Kadar %25’i kadar olabilir.
10 yılını dolduran, vefat, maluliyet, emeklilik hakkını kullananlardan ertelenmiş giriş aidatı tahsil edilmez.
Bireysel Emeklilik Sisteminde (BES) Yönetim Gider Kesintisi Nedir?
Emeklilik şirketi, katılımcının bireysel emeklilik hesabına yapılan katkı payları üzerinden azami % 2 oranında yönetim gideri kesintisi yapabilir.
Bireysel Emeklilik Sisteminde (BES) Ara Verme (BES Dondurma) Nedir?
Katılımcı, emeklilik sözleşmesi süresi içinde katkı payı ödenmesine ara verilebilir.
Vadesinde ödenmeyen katkı payının ödeme tarihini müteakip üç ay içinde, ilgili hesaba herhangi bir ödeme yapılmaması durumunda, ilgili sözleşmede ödemeye ara verildiği kabul edilir. Bu durumda şirket, ara verme süresi boyunca katılımcının birikiminden, ara verilen her tam ay için 2 TL’yi aşmayacak şekilde ara verme durumunda yapılan ek yönetim gideri kesintisi alabilir.
Bireysel Emeklilik Sisteminde (BES) Fon İşletim Gider Kesintisi Nedir?
Fon net varlık değeri üzerinden yapılan fon işletim gider kesintisi dahil olmak üzere, fona ilişkin giderlerin karşılanması için fondan gider kesintisi yapılabilir. Bu kapsamda yapılacak toplam kesinti oranları üst sınırları, günlük azami yüz binde 3, yüz binde 5,25, yüz binde 6,25 olmak üzere üçe ayrılmış olan fon grubu bazında belirlenmiştir.
Bireysel Emeklilik Sisteminde (BES) Fon Yönetimi Nedir?
Emeklilik şirketi tarafından tahsil edilen katkı payları, varsa kesintiler yapıldıktan sonra emeklilik yatırım fonlarında değerlendirilir. Katılımcı, birikiminin hangi fon veya fonlarda değerlendireceğine risk ve beklenti tercihine göre kendisi karar verir. Herhangi bir fon dağılımı tercihinde bulunmayan katılımcıların birikimleri, dahil olduğu plan kapsamında sunulan standart fonda yatırıma yönlendirilir.
Emeklilik şirketleri kurmuş oldukları yatırım fonlarının yönetimi için bu konuda uzman portföy yönetim şirketleri ile hizmet sözleşmesi yaparak çalışmaktadır. Bu şekilde emeklilik yatırım fonlarının yönetimi, konusunda uzman portföy yönetim şirketlerince gerçekleştirilmekte ve katılımcının tasarruflarının en verimli şekilde yönetilmesi sağlanmış olmaktadır.
Portföy yönetim şirketinin, bu alanda Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) tarafından düzenlenmiş mevzuata uymaması, portföy yönetim ilkelerine uymaması veya mali bünyesinin zayıfladığının tespit edilmesi halinde, emeklilik şirketi yapmış olduğu sözleşmeyi feshederek başka bir portföy yönetim şirketi ile sözleşme yapma hakkına sahiptir.
Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) Güvenli mi?
Emeklilik Yatırım Fonları portföyündeki varlıklar, Türkiye’nin merkezi saklama kuruluşu olan İMKB Takas ve Saklama Bankası A.Ş. bünyesinde saklanır. Dilerseniz Bireysel Emeklilik Sistemi kapsamında sahip olduğunuz fon paylarını Takasbank sicil numaranız altında ve/veya aracı kurum hesap numaranızla 444 74 74’ü arayarak Takasbank’ın çağrı merkezi Alo Takas’tan ve/veya Takasbank’ın web sitesi www.takasbank.com.tr’den takip edebilirsiniz. Bu şekilde birikimlerinizin değerini her an gözlemleyebilirsiniz.
Sistemin şeffaflığının ve güvenliğinin sağlanması amacıyla emeklilik şirketlerinin denetimi için detaylı denetim ve gözetim mekanizmaları kurulmuştur. Sistem, Hazine Müsteşarlığı, Sermaye Piyasası Kurulu, Emeklilik Gözetim Merkezi, Takasbank ve bağımsız denetim şirketleri gibi çeşitli kurum ve kuruluşların denetim, gözetim ve kontrolü altındadır. Emeklilik şirketlerinin faaliyetleri Hazine Müsteşarlığı, fonların ve portföy yöneticilerinin faaliyetleri Sermaye Piyasası Kurulu tarafından denetlenir. Fonların hesap ve işlemleri de yılda en az bir defa bağımsız dış denetime tabidir.
Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) Aracı Şirketlerin Sorumlulukları Nedir?
Bireysel Emeklilik Sistemi’nin tanıtımı ve ürünlerin satışı, Hazine Müsteşarlığı nezdinde tutulan sicile kaydedilen uzman Bireysel Emeklilik Aracıları tarafından yapılır.
Bireysel Emeklilik Aracıları, tanıtım ve satış faaliyetlerinde ve tüm işlemlerde mesleğin gereklerine uymak, doğru bilgi vermek, katılımcıların hak ve menfaatlerini korumak ve katılımcıların talimatlarına uygun hareket etmekle yükümlüdürler.
Bireysel Emeklilik Aracıları’nın eğitimleri ve yetkilendirilmeleri, Hazine Müsteşarlığı denetiminde emeklilik şirketi tarafından yapılır. Bireysel Emeklilik Aracıları’na, Bireysel Emeklilik Sistemi satış faaliyetlerinde kullanılmak üzere bir sicil numarası ve tanıtım kartı verilir.
Bireysel Emeklilik Aracısı’nın katılımcılarla şirket adına veya hesabına yaptığı her türlü işlemde tanıtım kartını ve sicil numarasını kullanması zorunludur.
Bireysel Emeklilik Aracısı’nın mevzuatta belirtilen yükümlülüklere uymaması ve sorumluluklarını yerine getirmemesi halinde faaliyetleri durdurulabilir, sicilden silinebilir, satış ve tanıtım yapma yetkileri kaldırılabilir. Bireysel Emeklilik Aracıları emeklilik şirketi adına katkı payı veya giriş aidatı tahsil edemezler.
Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) Katılımcı Hakları Kısaca Nedir?
Katılımcı,
Emeklilik sözleşmesi süresi içinde katkı payı tutarını ve ödeme dönemini değiştirebilir.
Başka şirketten aktarımla düzenlenenler hariç diğer bireysel emeklilik hesaplarındaki birikimlerini, şirkette en az 2 yıl kalmak şartıyla; başka şirketten aktarımla düzenlenmiş sözleşmelerini ise şirkette en az 1 yıl kalmak şartıyla başka bir emeklilik şirketine aktarabilir.
Emeklilik sözleşmesi süresi içinde katkı payı ödemeye ara verebilir.
Yılda en fazla 6 kez fon dağılım oranını ve yılda en fazla 4 kez emeklilik planını değiştirebilir.
Bireysel Emeklilik Sisteminde (BES) Katılımcıya Ait Bilgiler Tespit Edilemezse Ne Olur?
Şirkette kayıtlı herhangi bir emeklilik sözleşmesi ile ilgilendirilemeyen tahsilatlar kabul edilmez.
EFT ile transfer edilmek istenilen ödemeler de bir Emeklilik sözleşmesi numarası ile ilişkilendirilemiyorsa kabul edilmeden iade edilir.
Comments